Sustraiak programa, gure herriak barrutik ezagutzeko aukera gisa

Dagoeneko abian da Sustraiak programaren hirugarren edizioa, eta, orain arte, 23 gazteri aukera eman die despopulazioak eragindako udalerrietan praktikak egiteko. Praktika horiek 4 hilabete baino gehiago irauten dute, izan ere, kasu askotan ikasleei entitatean egoteko edo prestakuntza praktikoko prozesu horren ondoriozko lan-aukera aurkitzeko aukera ematen diete. Beka jaso duten ikasle guztietatik 10ek lan-kontratua sinatu dute prestakuntza-esperientzia amaitu ondoren, bai praktiken erakundean bertan, bai sektoreko beste batzuetan.

Praktiketako pertsona horiek hartu dituzten udalerriak dira: Esa, Hiriberri Artzibar, Mendaza, Aritzala, Irunberri, Deikaztelu, Irurozki, Barbarin, Berbintzana, Zare, Bargota, Oskotz, Muetz, Lizaso, Otsagabia, Iraizoz, Zangoza, Aberin eta Urrotz.

Ekimenaren sustatzaileak izan dira Lurralde Kohesioko Departamentua, NUP eta bere Fundazioa eta 180.000 euroko inbertsio batekin kontatu du eta zifra hori 260.550 eurora arte hedatuz joango da hirugarren edizioaren jaurtiketarekin.

“Raíces / Sustraiak” programaren xedea da tokiko garapena sustatzea, gazteak landa-eremuetan sustraitzea lortzea hala nola gizartean landa-ingurunearen eta bere aukeren kontzientzia sortzea. Bestalde, herriak eta landa-eremua ezagutzeko aukera sustatzen da murgilketa prozesu baten bidez, unibertsitateko ikasle hauek ingurune horretan finkatu ahal izan daitezen bere praktikak amaitu bezain laster, egokitzat jotzen badute.

Joan den astean laneko batzar bat ospatu zen; bertan, ikasleek eta programako erakunde kolaboratzaileek bere esperientzien bateratze-lana egin zuten eta programaren ondorioak  bistaratu zituzten. Ekitaldira etorri ziren Lurralde Kohesioko kontseilari Bernardo Ciriza eta NUPeko Ikasleen, Enpleguaren eta Ekintzailetzaren errektoreorde Cristina Bayona, baita Toki Administrazio eta Despopulazioko zuzendari nagusi Jesús María Rodríguez eta Iosune Pascual NUP Fundazioko zuzendari gerentea ere.

Ainara Domínguez, Urrotzeko Ana Vidadorren aholkularitzan

Ana Vidador, Urrotzen finkatutako autonomo, enpresa nahiz pymetarako aholkularitza integral baten jabea da. “Raíces / Sustraiak” programak Zuzenbidean graduatu berri den Ainara Domínguez ikaslea hartzea ahalbidetu dio. Bien esperientzia hain positiboa izan da non Domingezek gaur egun aholkularitzan lanaldi osoko kontratua duen.

Vidadorren esanetan, bere hasierako zalantzak berehala argitu ziren: “Hasiera batean, estresagarria gertatu zitzaidan. Ezagun batek deitu zidan Sustraiak programaz aritzeko, zeinen izena ere ez nuen ezagutzen. Soilik aste bat geratzen zen bekadun bat eskatzeko epea amaitzeko eta pentsatu nuen: saiatu egingo naiz eta ikusiko dut zer gertatzen den. Egia da beldur pixka bat ematen duela, ezin nuen ikaslea hautatu eta zalantza asko sortu zitzaizkidan, baina Ainararekin lehendabizikoz telefonoz hizketan aritu ondoren, dena ondo aterako zela jakin nuen. Eta hala izan da. Oso pozik eta eskertuta nago programa honekin.”

Praktiketako epea amaitu ondoren, bere balorazioa ezin hobea da: “Aberasgarriena izan da eta da Ainara bera. Zuzenbidea ikasi du eta agerikoa da. Nik baino askoz ere hobeto daki legedia irakurri nahiz ulertzen. Azkar ikasten du, oso langilea da eta esperientzia teorikoa zeukan; azken hori oso lagungarria izan da eguneroko lana praktikan jartzeko. Enpresara etorri izanak bezeroen hazkunde bat suposatu du, ni bakarrik egongo banintz pentsaezina litzatekeena. Nahiago nuke laster Sustraiak programara itzuliko bagina”, esan zuen.

Bere aldetik, Domínguezek onartu zuen bere esperientzia erabat emankorra izan dela: “Esperientzia oso positiboa eta bat-batekoa izan da, prestakuntza profesionala ekarri didana. Barneratu ditudan konpetentzia eta trebetasun guztiez haratago, lanean aritzeko modu hurbilago eta gizatiarrago bat ezagutu dut. Zalantzarik gabe edozein pertsonari gomendatuko nioke Sustraiak programan parte hartzea, zeren lan- eta landa-ingurunea ezagutzea ahalbidetzen du”.

Imanol Lafuente eta Carmen Puerta, Barbarineko Udalean

Imanol Lafuentek bere praktikak Barbarineko Udalean abiarazi zituen; han, udaletxeko enplegatuentzako coworking baten hedapenera dedikatu zen: “Oso pozik nago, benetan gustura sentitu naiz Barbarinen. Zeregintzat izan ditut udaleko langileentzat coworking bat sustatzea, sare sozialetako gaia, logoak, webguneak, etab.”.

Carmen Puerta udalerriko alkate andrearen esanetan, Lafuenteren funtzioak askoz ere haratago iritsi ziren: “Imanolek coworking-ean bete duen zeregina ezin hobea izan da, baina ez da horretaz soilik arduratu, idazkariaren eskutik, udal antolamenduarekin ere lagundu digu. Garrantzitsua iruditzen zitzaigun, bestalde, udalaren baitan esperientzia izatea, horrek suposatzen duen guztiaren berri izatea. Esperientzia bikaina izan da”.

Puertari funtsezkoa iruditzen zaio programak herri txikiei ematen dien aukera: “Lerro ekonomiko baxuak dituzten herrietarako aukera bikaina da. Imanoli esker, coworkinga aurrera ater ahal izan dugu. Despopulatutako herri bat ez da herri abandonatu bat, herri txiki hauetan zenbat eta zerbitzu eta aukera gehiagorekin kontatu, errazagoa izango da jende gaztea hona bizitzera etortzeko erakartzea. “Raíces/Sustraiak” programari esker, iaz ikasle bat hartu genuen turismo programa baten garapenerako eta esperientzia ezin hobea izan zen. Aurtengoan, Imanol. Eta hirugarren edizioan gehiagoren bila joango gara”.

Jasone Castro eta María Calvo, DZ Licores SL-koak, Deikaztelun

Jasone Castro ingeniaritza agronomoa ikasi zuen eta Deikazteluko DZ Licores-erako beka bat lortu zuen. Topaketan, herriarekin egokitzea lortu izana onartu zuen: “Jende guztia oso hurbila da. Edozein arazoren aurrean laguntzeko prest daude. Are gehiago atal ugari barne hartzen dituen gurea bezalako enpresa txiki batean: “Kontrako alderdi bakarra bertan egoitza topatzeko zailtasuna da, izan ere, bertan ostatu bila jarraitzen dut. Zizur Nagusian bizi naiz eta ordu erdiko joan-etorria daukat. Zerbait topatuko banu, uste dut Deikaztelura joango nintzatekeela bizitzera”.

Enpresako bere esperientzia aurrera doa: “Praktikak egiteak, ni ezagutzeko bidea eman zien eta, orainaldian, kontratatuta eta benetan gustura nago. Nahiago nuke epe luzerako balitz”.

Bere aldetik, María Calvo, praktiketako tutore arduradunak ziurtatu zuen enpresetarako aukera bikaina dela benetan: “Gure plantilletan prestatutako pertsonak lan-munduratzen laguntzen digu. Gainera, haientzat funtsezkoa da, zeren bere lanbide esperientzia abian jartzeko aukera emateaz gainera, lanean hasteko abiapuntu bezala baliagarria gertatzen zaie. Ni ere praktiketako ikaslea gisa hasi nintzen eta jarraian lan-munduan txertatzera heldu nintzen”.

Paula Crespo eta Cristina Remírez, Bargotako Udalean

Bargotako Udalak biztanleria erakartzeko asmotan martxan jarri zuen ekimenetako bati esker, Cristina Remírez alkateak informazio hori kudeatzeaz arduratuko zen norbaiten ezarpena egiteko beharra atzeman zuen. Remírezek “Raíces / Sustraiak” programara jo zuen eta bere esperientzia guztiz positiboa izan zen: “Norbaitek ideia berriak, freskoak, talentua ekartzea nahi genuen. Eta ildo horretatik, herrietan nola bizi ohi den ezagutzeko aukera ematea. Esperientzia oso positiboa izan da, oso pozik gaude”.

Paula Crespo da Bargotako Udalean praktikak egin zituen ikaslea. Bere zeregina hain zuzen despopulazioa geraraztean zetzan: “Eremuko herri gehienetan bezala, Bargotak despopulazioa jasaten du eta nire lankidetzarekin kontatu zuen proiektua bereziki arazo handi horri aurre egitean oinarrituta dago. Proiektuaren helburu nagusienetako bat zen herria ezagutzera ematea eta bertara lekualdatzeko interesa zuten pertsona orori harrera erraztea. Horretarako zereginak ete nituen, esaterako, lan-eskaintzak aztertzeko plan bat, alokairuko etxeen zerrenda bat, etab. Bestalde, zuzenbide administratiboarekin lotutako zeregin ezberdinak betetzea ahalbidetu zidaten”.

Bere esanetan “nire egonaldiko mugarrietako bat izan zen Kodeseko esparruko udalerri multzo bateko proiektu baterako diru-laguntza bat lortzen laguntzea, despopulazioaren aurka borroka egiteko helburu berdinarekin, eta horrek lagunduko du etorkizunean nire proiektuaren helburua lor dezaten”.

Jesús Cía, Lunbierreko Josenea Bio enpresakoa

“Landa-eremu batean jendea topatzea ez da erraza”, Irunberriko Josenea Bio enpresako Jesús Cía arduradunaren esanetan. “Sektore ekologikoan hainbat urtetako ibilbidea egin ondoren, Europako ekonomia zirkular eskuragarriaren lehenengo parkea muntatzea izan genuen helburu. Proiektuaren giltzetako bat, norbaitek haren marketin eta komunikazio alorrekin guri laguntzea zen. Hori Leyre Ramírez izan zen, zalantzarik gabe bendizio bat. Nik kontratatu izan banu, ziurrenik ez nukeen lortuko horren pertsona egokirik”.

“Denaren arduraduna izan zen. Ezin izan genuen kontratatu, izan ere, Bruselara joan zen bere prestakuntza osatzera, baina nire asmotan zegoen gurekin geratzeko bidea ematea”.

Cíaren esanetan, aurten programak ematen duen aukera berriro aprobetxatzen saiatuko da: “Aurtengoan badut asmorik programaren praktiketako ikasleren bat berriro hartzeko. Hala izatea nahi nuke”.

Megan Snapp, Oskotzeko Planet Energy enpresan

Megan Snapp, ekonomia zirkularren oinarritutako ingeniaritza eta aholkularitza arlotara dedikatutako eta Oskotzen kokatutako Planet Energy S.L enpresan ari da lanean.

“Raíces / Sustraiak” programara jo zuen, ondoz ondoko bigarren urtea izanik, negozio lerro berri bat garatzeko. Atal orotan parte hartu zuen: “Asierrek asko lagundu zigun hasierako tramiteekin. Denean parte hartu zuen: enpresa eratzeko dosierra, marketin-planaren bilaketak, webguneko lana, sare sozialak, etab. Bere ingeleseko prestakuntza bultzatu dugu eta gurekin kolaboratzen jarraitzen du, enpresan barne hartzeko asmotan. Oso pozik gaude berarekin eta esperientziarekin”.

“oso pozik gaude programarekin, izan ere, bere eskaintza oso zabala da eta guri aukera eman digu enpresan genituen bi beharrak estaltzeko. Aurten errepikatzen saiatuko gara”, esanez amaitu zuen.

Javier Senosiáin, Mendazako Udalean

“Baldintza hauekin praktiketako ikasle bat hartzea, Nafarroako Gobernuaren programa gabe lortzea ezinezkoa litzatekeen aukera bat da”, esan du 300 biztanle baino ez dituen Mendazako Javier Senosiáin alkateak.

Senosiáin oso pozik azaldu da esperientziaren harira: “guk eremu osoan, Berrotzako, Zuñigako eta Lanako haranak bere baitan hartuz, turismoa dinamizatzeko proiektu bat aurkezten dugu. Ezezagunak dira Nafarroako atal zabalenerako eta horiek bultzatzea dugu helburu. Oso eskertuta nago lehenengo bi ediziotan hartu ditugun bi ikasleekin. Izugarri inplikatu ziren, esker oneko hitza baino ez dauzkat haientzat. Aurten lagundu zigunari udalean jarraitzeko eskaini nion, baina lan-eskaintza bat lortzearen ondorioz, joan egin zen”.

Hasieran sortzen diren zalantzak alde batera utzita, Senosiáinek onartu zuen biek ere jarrera bikaina erakutsi zutela: “Trebetasun ezin hobeak bistaratu dituzte: motibazioa, dedikazioa, proaktibitatea eta askoz gehiago. Ezin hobe. Eta Nafarroako Gobernuaren Turismo Departamentuak bere lankidetza aintzatetsi zuen”.

“Raíces / Sustraiak” ezagutzaren truke bat da: “Haiek soilik ez zuten ikasi, nik halaber, ezagutzen ez nituen gauza asko ikasteko aukera izan nuen. Oso pozik nago Lizarraldeak garatzeko eta talentu gaztea hartzeko bere aukera izateagatik”, arbuiatu zuen.